مطالعه طراحی ذاتا ایمن در فرآیندهای مربوط به حلال

در دنیای امروز تمام رویکردها نگاهی جامع یافته است. در کلیه مقوله ها و روابط، نگاه های منحصر ونگرش های تک بعدی دیگر معنا و مفهومی ندارد. اهداف توسعه، دیگر رشد صرف اقتصادی نیست، بلکه توسعه ای مطلوب ومد نظر جامعه است که پایدار باشد. توجه به ایمنی، بهداشت ومحیط زیست در یک نگاه جامع چنین هدفی را دنبال می کنند. تولید بدون توجه به این سه محور اساسی، یعنی رشد بدون توسعه ورشد بدون توسعه یعنی سقوط جوامع به قهقرا وحرکت تصاعدی به سمت از هم گسیختگی وافزایش خسارت واز بین رفتن منابع کارآمد در آن جوامع. در بحث مهندسی ایمنی، باید یک نگاه جامع به فرآیند انسان ومحیط زیست داشت. در دهه های قبل، ایمنی حالتی غیر فعال وواکنشی داشت وعلاج واقعه پس از وقوع بود. پس از گذشت سالیان متمادی و پیشرفت علم ایمنی، رویکردها وعملکردها به صورت پیشگیرانه شده وبا معیارهایی همچون ارزیابی ومدیریت ریسک، نقاط خطر شناسایی شده وسپس از برآورد احتمال رخداد خطرات وتعیین سطح ریسک قابل قبول، ریسک ها جهت کنترل، اولویت بندی شده وتصمیمات لازم جهت کنترل ریسک اتخاذ می گردد. یک رویکرد بنیادی ونوین، طراحی فرآیندها بصورت ذاتا ایمن می باشد. چنانچه تدابیر ایمنی از ابتدای فرآیند یعنی از فاز طراحی لحاظ شود وبه عنوان مثال به نحوصحیح واصولی از پیچیدگی های فرآیندی کاسته شود، می توان به فرآیندی ایمن دست یافت ونیاز کمتری به تدابیر کنترلی همچون نصب انواع شیرها و والوهای قطع اضطراری، سیستم های اعلام نشت آلودگی و...می باشد. در مطالعه حاضر، ابتدا رویکرد طراحی ذاتا ایمن فرآیندهای شیمیایی مورد نظر بوده است. در مبحث انتخاب حلال مناسب، کاربرد نرم افزار icase procamd را شرح داده ودر مرحله بعد، روش های مختلف برای ارزیابی خطرات ایمنی، سلامتی و محیط زیستی در مراحل اولیه طراحی فرایند شیمیایی استفاده شده و سپس راهنمای انتخاب حلال مناسب برای تجمیع معیارهای ذکر شده، مورد مطالعه قرار گرفته است .در پایان هم الگوریتمی طراحی و ارائه شده است که در ان به ارزیابی کمی خطرات ایمنی، سلامتی و محیط زیست می پردازد. در این الگوریتم سعی شده است معیارها و شاخص های کیفی به شاخص های کمی قابل اندازه گیری تبدیل شود. از مزایای دیگر این الگوریتم می توان به کارکرد موثر آن در انتخاب حلال مناسب با توجه به معیارهای سلامت، ایمنی و محیط زیست اشاره نمود. صحت عملکرد این الگوریتم در یک مطالعه موردی مورد ارزیابی قرار گرفته و حکایت از قابل قبول بودن آن دارد.